A'dan Z'ye teknik Android terimleri!
API nedir? Qi ve PMA'nın ne farkı var? ARM ne demek? İşte
Android terimleri ve anlamları!
Android'li telefonunuz, küçük boyutuna rağmen çok
karmaşık ve bir o kadar güçlü bir elektronik cihaz. Onunla internette sörf
yapmaktan fotoğraf çekmeye, telefon etmekten ödemeye birçok şey yapmanız
mümkün.
Tüm bunlar, Android'in arka planında neredeyse sayısız
şeyin olup bittiği manasını taşıyor. Dolayısıyla teknolojiyle yakından ilgileniyorsanız
bile öğrenmeniz gereken birçok terim var. CHIP Online olarak size yardım etmek,
telefonunuzda kullanılan teknolojileri daha iyi anlamanız için buradayız. İşte
Android'de sıkça kullanılan terimler ve anlamları.
ADB
"Android Debug Bridge" olarak da bilinen ADB,
bilgisayarınıza bağladığınız Android'li cihaza komutlar göndermenizi sağlayan
geliştirici aracıdır. PC ve Mac'te komut satırı üzerinden çalışan araç, örneğin
Android'in önizleme sürümlerini yüklemekte kullanılıyor.
Android Studio
Android Studio, Google'ın Android uygulamaları
geliştirmeye olanak tanıyan yazılım araçlarını bir araya getiriyor. Android
Studio'nun içerisinde bir kod düzenleyicisi, uygulamanız için temel olarak
kullanabileceğiniz çeşitli kod şablonları, uygulamanızı test etmenizi
sağlayacağınız bir emulator'ler ve çeşitli uygulama geliştirme araçları
bulunuyor. Android uygulamaları geliştirmeyle ilgili daha fazla bilgi için
Google'ın Android Developers sayfasına göz atabilirsiniz.
API
"Application Programming Interface"in
kısaltılmışı olan API, başkalarının yazdığı programların, kodların ve
hizmetlerin belirli işlevlerine ulaşmanızı sağlayan fonksiyonlardır. Örneğin
ekrana bir düğme çizmek isteyen bir geliştirici, için bu düğmenin boyutu, rengi
ve stiliyle ilgili bilgileri kısa bir kodla API'ya iletebilir. Böylece
satırlarca kodu grafik işlemcisine iletmek zorunda kalmaz.
Konumunuzu belirlemek isteyen bir uygulama, Google'ın
konum API'sını kullanarak işin geri kalanını Google'ın koduna bırakabilir. Bu
sayede geliştirici, konum hizmetlerine özel bir kodu en baştan yazmak zorunda
kalmaz. Android'de arayüz öğeleri çizmeye yarayan API'lardan kamera, konum,
depolama ve 3D grafiklerle ilgili API'lara binlerce API vardır.
ARM, akıllı telefon ve tabletlerde kullanılan bir işlemci
mimarisi. ARM tabanlı işlemcilerin birçok çeşidi bulunsa da, onlara
telefonlardan tabletlere ve sunuculara birçok cihazda rastlamanız mümkün.
ARM mimarisi, aynı isimdeki ARM firması tarafından
geliştiriliyor. Firma, işlemci, çekirdek, işlemci mimarilerini diğer
üreticilere lisanslıyor. Samsung ve Apple, ARM tabanlı işlemci üreticileri
arasında bulunuyor.
Baseband
Telefonunuzun kablosuz bağlantıları yöneten bileşenine
baseband (ana bant) deniyor. Baseband, bir yonga ve bu yongayı destekleyen bir
yazılımdır. Genellikte baseband yazılımına dokunmanız gerekmez, ancak baseband
sürümünü Ayarlar > Telefon hakkında kısmından görebilirsiniz.
Bootloader
Telefonunuzun işletim sistemi başlamadan önce bootloader
adında bir yazılım devreye girer. Bootloader'lar genellikle bazı başlangıç
testlerini yerine getirip, işletim sistemine başlamasını söylerler. Bu anlamda
PC'lerdeki BIOS'a çok benzerler. Bootloader arka planda çalışmadığı için onu
çoğu zaman görmezsiniz.
Ne yaptığınızdan eminseniz, bahsettiğimiz ADB aracıyla
bootloader'a ulaşabilirsiniz.
Dalvik ve ART (Android RunTime'ın kısaltılmışı)
Dalvik ve ART, Android'de uygulamaların çalışmasını
sağlar. "Yönetimli çalışma zamanı ortamı" olarak bilinen Dalvik ve
ART'yi uygulamaların çalıştığı bir "kutu" gibi düşünebilirsiniz.
Uygulamalar "kutu" içinde çalıştığından geliştiriciler, cihazın
hangisi olduğu konusunda endişe etmek zorunda kalmazlar.
Yeni ART bileşeni modern işlemci özelliklerinden daha çok
faydalanır ve daha hızlıdır.
Doze
Android 6.0'daki bu yeni güç tasarrufu özelliği,
telefonunuz boştayken bazı görevleri durdurarak pilin daha uzun dayanmasını
sağlıyor. Cihazınızı derin uykuya geçiren işlev, arka plan işlevleri için onu
ara sıra uyandırarak pilden önemli ölçüde tasarruf sağlayabiliyor.
Fragmentation (Parçalanma)
Android'li telefonların farklı boyutlarda, farklı
üreticilerden gelen birçok farklı modeli var. Bu çeşitlilik iyi bir şey olsa da
bazı uygulamalar, her cihazda çalışmayabiliyor veya Android'in yeni sürümünün
cihazlara uyarlanması uzun zaman alabiliyor. Bu durum genellikle
"parçalanma" olarak adlandırılıyor.
HDR
High Dynamic Range (Yüksek Dinamik Aralık), farklı poz
ayarlarıyla çekilen fotoğrafların tek bir fotoğrafta birleştirilmesini anlatan
bir fotoğrafçılık tekniği. Bu işlem, fotoğrafın hem karanlık, hem de aydınlık
bölgelerindeki detayların korunmasını sağlıyor. Bazı yeni telefonlar, geniş
dinamik aralıklı sensörü ve özel yazılımları sayesinde bir kerede HDR fotoğraf
yakalayabiliyorlar.
IPS
In-Plane Switching'in kısaltılmışı olan IPS, LCD
ekranlarda kullanılan bir ekran teknolojisidir. IPS ekranlar, twisted nematic
(TN) ekranlara kıyasla daha geniş görüş açısına sahiptir, renk gamları da daha
geniştir. Android'li cihazlarda kullanılan diğer popüler ekran teknolojisi ise
AMOLED'dir.
Material Design
Google, Android Lollipop'la birlikte Android'e yeni bir
görünüm kazandırdı. Material Design adındaki bu görünüm, grafiksel öğeleri ve
akıcılığı öne çıkarıyor. Material Design sadece Google'ın sunduğu arayüz
öğelerinden ibaret değil ve bir uygulamanın arayüzünün nasıl görünmesi
gerektiğini de açıklıyor.
mAh
Milliampre-hour (saatteki miliamper), kısaltılmış haliyle
mAh, pilin kapasitesini belirlemekte kullanılıyor. Daha yüksek mAh değeri, daha
yüksek kapasite anlamına geliyor. Ancak teknik özellikler ve pil yönetimi
cihazdan cihaza değiştiğinden yalnızca mAh değerine bakarak pil ömrünü söylemek
pek mümkün değil.
Miracast
Miracast'i kullanarak telefon veya tabletinizin ekranını
TV'ye veya başka bir büyük ekrana yansıtabilirsiniz. Bu endüstri standardı
teknoloji, cihazınızla TV'yi direkt olarak bağladığından router gibi bir ara
cihaza ihtiyaç duymuyor.
Miracast'i kullanabilmek için bu işlevi destekleyen bir
işletim sistemine ve Miracast destekli bir TV'ye (veya TV çubuğuna) ihtiyacınız
var.
Nearby
Adından anlaşılacağı üzere Nearby, yakınınızdaki
cihazlarla veri paylaşmanızı sağlıyor. Google'a göre Nearby, yakındaki
cihazları bulmak için "Bluetooth, Wi-Fi ve duyulmayan ses"ten
faydalanıyor. Nearby, Android'de yalnız başına bir işlev olarak bulunmuyor,
aksine geliştiriciler tarafından uygulamalara dahil edilebiliyor. Örneğin
Google Play Games, Nearby'dan faydalanarak yakınınızda olan oyuncuları
bulabiliyor.
Nexus
Google, modifiye edilmemiş Android sürümüyle satılan,
kendi kontrolü altında geliştirilen telefonları için Nexus markasını
kullanıyor. Nexus'lar, Android güncellemelerini direkt olarak Google'dan, diğer
üreticilere göre haftalar ve bazen aylar önce alıyorlar.
Google'ın Nexus'ları kendi üretmediğini vurgulamak
gerekiyor. Firma, Nexus'lar için Samsung, LG, Huawei gibi donanım ortaklarıyla
birlikte çalışıyor. Google'ın Android'i test etmek için gerek duyduğu
Nexus'lar, bugün piyasada ilgi çeken bir seçenek haline gelmiş durumda.
NFC
Near Field Communication (Yakın Alan İletişimi)
teknolojisi, Android'li cihazlar veya NFC destekli diğer cihazlarla bilgi
alışverişini mümkün kılıyor. Birkaç oda ötenizden çalışabilen Wi-Fi ve
Bluetooth'un aksine NFC, birkaç santimetrelik bir menzile sahip. Çoğu yeni
telefonda bulunan NFC, en çok Google Pay ve Apple Pay gibi mobil ödeme
sistemlerinde kullanılıyor. Android'li telefonlarda iki telefonu birbirine
yaklaştırarak veri aktarımı yapmak da mümkün oluyor.
OLED ve AMOLED
Organic Light-Emitting Diode (Organik Işık Yayan Diyot)
yani OLED, LCD'nin aksine kendi ışığını üretebilen bir ekran teknolojisi. Bu
sebeple OLED, arka ışığa ihtiyaç duymuyor. AMOLED ise bu teknolojinin
genellikle telefonlarda kullanılan bir türü. OLED ekranlar, çok iyi renk
üretiminin yanında çok hızlı açılıp kapanma sürelerine sahipler. Pikselleri
tamamen kapatabildiklerinden tamamen siyah görüntüler sunmakta da çok
başarılılar. LCD kadar parlak olma konusunda henüz başarı kaydeden OLED
ekranlar, genellikle biraz daha pahalılar.
OpenGL ES
OpenGL, geliştiriciler tarafından 3 boyutlu grafik
işlemede kullanılabilen programlama API'larına verilen ad. Çoğu oyun ve 3
boyutlu modelleme uygulaması, Open GL'den faydalanıyor. OpenGL ES ise OpenGL'in
telefon ve tabletler için kısıtlanmış özel bir sürümü (ES, "embedded
systems" (gömülü sistemler) sözcüklerinin kısaltılmışı).
Overflow düğmesi
Android uygulamalarının çoğunda, sağ üstte gördüğünüz üç
noktalı düğmeye "overflow düğmesi" deniyor. Bu düğme, karşınıza ek
seçenekler ve araçlar çıkarabiliyor.
Overlay
Android'li cihaz üreticilerinin Android üzerine
giydirdiği arayüzlere overlay adı veriliyor. Bu overlay'ler, üreticilerin
ihtiyaçlarına göre düzenlenmiş olabiliyor. Örneğin Samsung'un Galaxy cihazları,
Android'in özelleştirilmiş bir sürümü olan TouchWiz ile geliyor.
Qi ve PMA
Qi ve PMA, kablosuz şarj alanındaki iki rakip standart.
Qi, LG, HTC ve Verizon'un dahil olduğu Wireless Power Consortium tarafından
geliştirilirken PMA standardı, AT&T, Broadcom, Intel, Powermat, Duracell ve
Starbucks'ın içinde olduğu AirFuel Alliance grubu tarafından destekleniyor.
Samsung ve Qualcomm gibi bazı şirketler, iki gruba da
katılımda bulunuyorlar.
Quick Charge
Quick Charge (Hızlı Şarj), telefonunuzun şarj süresini
kısaltabilen bir teknoloji. Qualcomm'un Quick Charge teknolojisi, firmanın
iddiasına göre şarj süresini yüzde 75 azaltabiliyor. Bu teknolojiden
faydalanabilmek için Quick Charge destekli bir adaptör ve telefona ihtiyacınız
var.
Root'lama
Android, varsayılan olarak telefonun belirli kısımlarına
ulaşmayı kısıtlıyor. Telefonunuzu "root'ladığınızda" bu güvenlik
önlemlerini kaldırarak, normalde yapamayacağınız kişiselleştirmeleri yapmanız
mümkün hale geliyor. Bu şekilde Android işletim sistemini Cyanogenmod veya bir
başka alternatifle değiştirmeniz bile mümkün oluyor.
Telefonunuzu root'layarak heyecan verici şeyler
yapabilirsiniz, ancak ciddi bir güvenlik riskini de göze almış oluyorsunuz.
Smart Lock
Android'in Smart Lock (Akıllı Kilit) işlevi,
telefonunuzun sizinle olduğunu algılayarak kilidini açık tutasını sağlıyor.
İşlev telefonun yanınızda veya evde olduğunu anlamak için konum, bluetooth gibi
birçok yönteme başvuruyor.
Stok Android
Bu terim, çoğu zaman Android'in üreticiler tarafından
modifiye edilmemiş sürümlerini tarif etmekte kullanılıyor. Stok Android'de
Google'ın arayüzünden, işlevlerinden ve uygulamalarından fazlası bulunmuyor.
Stok Android'i kullanan telefonların sayısı oldukça az.
USB Type-C
USB Type C, micro USB'den sadece biraz daha geniş, yeni
bir USB bağlantısı. USB C'yi ters veya düz takmanız fark etmiyor ve bağlantı,
teoride daha yüksek hız sağlayabiliyor. En önemlisi USB C, laptop'u
çalıştıracak kadar gücü taşıyabiliyor.
WakeLock
WakeLock, Android'li telefonunuzu uyanık tutan bir
geliştirici işlevi. Geliştiriciler, dilediklerinde ekranı açık tutabiliyor veya
ekran kapalı olsa da işlemciyi çalışır halde tutabiliyorlar. Teknik olarak
sadece ikincisi WakeLock olsa da, tanım bazen genişletilerek iki işlevi tarif
etmekte kullanılabiliyor.
x86
PC donanımlarıyla yakından ilgilendiyseniz, x86 terimini
mutlaka duymuşsunuzdur. x86, kısaca Intel tarafından popüler hale getirilen bir
işlemci mimarisi. Modern 64-bit x86 işlemciler bazen "x64" olarak da
tanımlanabiliyor. Intel'in Pentium, Celeron ve Core işlemcilerinin ve AMD'nin
işlemcilerinin tümü, x86 mimarisine sahip işlemciler. Intel'in Atom işlemcileri
de x86 mimarisine sahip ancak Android'li cihazların çoğunda x86 işlemciye
rastlamayacaksınız.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder